November 2025

 

Hoofd naar voren = meer spanning, minder stroming

Kijk eens om je heen (of in de spiegel 😉): veel mensen lopen of zitten met hun hoofd iets naar voren. Dat lijkt onschuldig, maar het maakt meer verschil dan je denkt.


Wat er in je lichaam gebeurt

Als je hoofd steeds naar voren hangt, moeten de spieren in je nek en schouders extra hard werken. De borstspieren trekken wat aan, de schouders rollen naar binnen, en de bovenrug wordt stijf. Ondertussen verslappen juist de spieren die je hoofd zouden helpen dragen. Het gevolg: minder ruimte om te ademen, meer spanning in je nek en schouders, en soms zelfs minder doorstroming richting je hoofd.

Hoe Critical Alignment helpt

In Critical Alignment Yoga werken we eraan om die balans stap voor stap te herstellen. Met rustige oefeningen en zachte tools — zoals een een strip onder je rug — laat je spanning los en leer je het hoofd weer dragen vanuit ontspanning. Zo komt je hoofd vanzelf weer boven je romp te staan. Niet door ‘je best te doen om rechtop te zitten’, maar omdat je lichaam de weg terugvindt naar rust en evenwicht.

 

Tot slot

Een klein verschil in houding kan een groot verschil maken in hoe vrij je je voelt — in je lichaam én in je hoofd.

 

 

Oktober 2025

 De psoas — als een cobra in rust

De psoas is een diepliggende spier, van je onderrug tot aan de binnenkant van je bovenbenen.
Ze verbindt het boven- en onderlichaam, en speelt een belangrijke rol bij houding, balans en ademhaling.

Ik noem haar graag de cobra van het lichaam.
Niet omdat ze gevaarlijk is, maar omdat ze alert reageert.
Zolang het rustig is, ligt ze ontspannen, bijna onzichtbaar.
Maar zodra er spanning, stress of onrust is — een plots geluid, een schrikreactie, of zelfs alleen maar een gedachte — spant ze zich aan.
Ze is altijd klaar om je te beschermen.

In yoga willen we die spier niet "uitzetten", maar juist veiligheid geven,
zodat ze mag voelen dat het weer rustig is.
Dat doen we door te vertragen, bewust te ademen en de aandacht naar binnen te brengen.
Wanneer de psoas ontspant, ontspant het hele lichaam mee.

 

De psoas, het middenrif en de chakra’s

De psoas is meer dan een heupbuiger: ze is een kernspier en een subtiele boodschapper van ons zenuwstelsel. Samen met het middenrif vormt zij het centrum waarin adem, houding, emotie en energetische balans samenkomen. In yoga nodigen we deze twee uit om te ontspannen en te verbinden — niet door kracht, maar door aandacht.

De psoas en het middenrif — kort

Anatomisch ontspringt de psoas diep in de lumbale regio, achter het middenrif. Het middenrif scheidt borst- en buikholte, faciliteert ademhaling en beïnvloedt zo orgaanfunctie en veneuze/lymfatische circulatie. Een soepele psoas geeft ruimte aan de wervelkolom en aan het middenrif; een verkorte psoas kan leiden tot bekkenkanteling, veranderde ademhaling en verminderde bewegingsvrijheid.

Chakra’s en de verbinding met psoas & middenrif

In energetische termen heeft de psoas een belangrijke relatie met de onderste chakra’s — vooral het eerste en tweede — en via adem en houding beïnvloedt het ook hogere centra.

  • Eerste chakra (Wortel / Muladhara)

    • Kleur: rood | Element: aarde | Locatie: stuit/perineum

    • Thema’s: basisveiligheid, aarden, fysieke stabiliteit.

    • Verbinding: Een gebalanceerde psoas helpt gronden; wanneer deze gespannen is, voelen mensen zich vaak onrustig of “niet helemaal thuis” in hun lijf.

  • Tweede chakra (Sacraal / Svadhisthana)

    • Kleur: oranje | Element: water | Locatie: rond het bekken, iets onder de navel

    • Thema’s: emoties, sensualiteit, creativiteit en stroming.

    • Verbinding: De psoas en bekkenorganen beïnvloeden emotionele stroming en sensueel voelen; spanning in de psoas kan de natuurlijke vloeibaarheid beperken.

  • Derde chakra (Zonnevlecht / Manipura)

    • Kleur: geel | Element: vuur | Locatie: bovenbuik/solar plexus

    • Thema’s: wilskracht, energie, spijsvertering.

    • Verbinding: Een vrije psoas ondersteunt heldere houding en adem, wat weer gunstig is voor energieverdeling en zelfvertrouwen.

  • Vierde chakra (Hart / Anahata)

    • Kleur: groen/roze | Element: lucht | Locatie: hartgebied

    • Thema’s: liefde, verbinding, compassie.

    • Verbinding: Het middenrif en het openen van de borst ondersteunen een volle ademhaling en de capaciteit om te geven en ontvangen; een ontspannen psoas helpt om deze verbinding tussen onder- en bovenlichaam te behouden.

Effecten en waarom het belangrijk is

Een chronisch verkorte psoas (vaak door stress, zitten of compensatie) kan het bekken naar voren kantelen, wervelkolomrotaties veroorzaken en de houding en adem beïnvloeden. Dit kan de ruimte voor organen en de bewegingsvrijheid van het diafragma beperken, en zo ook vertering, circulatie en het autonoom zenuwstelsel beïnvloeden. Vanuit een holistische visie is de psoas geen geïsoleerde spier maar een schakel in ons hele systeem: fysiek, neurologisch én energetisch

 

 

.

Augustus 2025

 

Een mooie blog van mijn collega: Mariette Hermans 

Ik kan het niet beter omschrijven:

 

 

Fris in het hoofd

 

 

De vakantieperiode kan je weer scherp doen zien. Even er tussenuit met letterlijk afstand tot je werk – een cliché misschien maar wel waar: het maakt je weer fris in het hoofd. Ik kwam terug van een paar weken weg en alles stroomde weer. Ik wist weer wat ik aan het doen was.

Ik geef vier lessen per week, een reguliere Critical Alignment Yogales en drie therapeutische lessen. Zo geef ik les aan mensen met rug-, nek- en schouderklachten in de fysiotherapiepraktijk waar ik werk, en ik heb ook een groep voor mensen die kanker hebben of hebben gehad. Toen ik deze week weer aan het werk ging merkte ik dat ik mijn doel weer scherp had: mensen hun lichaam laten ervaren van binnenuit.

Ook yogadocenten is ambitie niet vreemd tenslotte. Vaak wil ik “grote dingen” voor mijn deelnemers – uiteenlopend van een kalm brein, stabiliteit, een ontspannen lichaam, een sterke rug, kennis over de werking en de bouw van het lichaam, goede nachtrust en ga zo maar door. Al die effecten die ik in de loop der jaren zelf ervaar van mijn yogabeoefening, en die ik iedereen gun. Soms waaiert mijn ambitie uit naar ingewikkelde en confronterende houdingen. Veel. Groot. Omgekeerd. Iedere les weer wat verrassends. En aan het eind van het seizoen word ik ook wel eens moe van mijn eigen stem, van mijn eigen verhaal.

Misschien herken je het. Als yogadocent of in andere werkzaamheden. Dat het zicht op wat je aan het doen bent vertroebelt zo tegen de zomer of na een andere periode van hard doorwerken. Dan herken je ook dat het helpt om weg te zijn, en andere dingen te doen. Geen yoga. Maar zwemmen, wandelen, fietsen, andere landschappen bekijken, veel groen en verre uitzichten. Zodat het stiller wordt en de vraag zich aandient: maar wat is nou echt belangrijk?

Mijn conclusie is dat het allerbelangrijkste wat ik doe is: mensen hun lichaam laten ervaren van binnenuit. Dat maakt je namelijk sterk en stabiel. Het maakt je onafhankelijk. De relatie met je lichaam ervaren en begrijpen, is het begin van gezondheid. De rest volgt.

Onze lichamen – zeker die van vrouwen – zijn commercieel en cultureel materiaal. De buitenkant, maar ook de binnenkant is overgeleverd aan de markt. De beeldvorming over hoe je eruit moet zien, wat je aan moet, wat anderen van je vinden, speelt een belangrijke rol in onze zelfbeelden. Zeker als je jong bent, wil je graag bij een groep horen, eruit zien zoals je vrienden. En ook als je ouder bent, en minder aan het ideaalbeeld kunt voldoen, oordelen we over onszelf. Er is altijd wel iets te vinden dat niet perfect is. Vervelende oordelen die nergens op gebaseerd zijn.

Daarmee scheiden we bovendien lichaam van geest – alsof dat mogelijk zou zijn. Het hoofd denkt na over het lichaam; het hoofd heeft een mening over het eigen lichaam. Dat interne conflict is fictief. We hebben het verzonnen. Want door yoga te doen, door je ademhaling te voelen bewegen, je rug te voelen ontspannen en strekken, ga je je lichaam “belichamen”, het bewonen, van binnenuit. Dan maakt het minder – of soms helemaal niet meer – uit hoe je eruit ziet. Je denken en oordelen veranderen in ervaren en voelen.

Zo kom je erachter dat het helemaal niet te scheiden is: je kan alleen maar denken omdat je een lichaam hebt. Je hersenen zijn onderdeel van het hele organisme. En de kwaliteit van je gedachten is afhankelijk van het welbevinden in je lichaam. Als je ontspant in je spieren, ontspannen je gedachten en wordt het stiller in je brein. Dat vliegwiel wil ik aanslingeren. En dat begint bij lichaamsbewustzijn.

 

 

Mariette Hermans is Critical Alignment yogadocent en fysiotherapeut.

 

Juli 2025:

 

Yoga is niet altijd zacht – maar wel bevrijdend

In Critical Alignment Yoga zoeken we niet direct ontspanning – we zoeken eerst de spanning op. We kijken waar het vastzit. We durven voelen. Want pas als je weet waar je beperkt bent, kun je echt vrij gaan bewegen.

In het dagelijks leven bouwen we onbewust spanning op. In je rug, schouders, nek, buik. Dat heeft invloed op hoe je beweegt, ademt, denkt – en hoe je je voelt.

Critical Alignment Yoga (ontwikkeld door Gert van Leeuwen) helpt je die spanning eerst op te sporen en bewust te voelen. We doen dat met kleine, rustige oefeningen en soms met hulp van hulpmiddelen zoals een stripje of rolletje. Dat lijkt eenvoudig, maar het vraagt aandacht en moed.

De methode is erop gericht om diepgewortelde spanningspatronen los te laten. Niet vanuit wilskracht, maar vanuit overgave. Dat kan pas als je leert vertrouwen op je lichaam, je adem en je aandacht. Ontspanning is geen beginpunt, maar een gevolg – van onderzoek, bewustwording en adem.

 

Waar het in mijn lessen om draait:

  • Beweging – Alles stroomt, ook jij

  • Adem – Je directe verbinding met levensenergie

  • Aanwezigheid – In het hier en nu

  • Stilte – Achter al het denken

  • Verbinding – Met jezelf en de wereld

                      “Beweeg met aandacht en voel. Adem vrij. Word waarnemer. Wees stil. En voel je verbonden.”

 

Mei 2025:

Critical Alignment Yoga & Focus – met inspiratie uit Peak Mind

In het dagelijks leven wordt onze aandacht voortdurend op de proef gesteld. We scrollen, schakelen, reageren – en raken ondertussen steeds verder verwijderd van rust, richting en helderheid. Toch is focus geen zeldzame gave. Volgens neurowetenschapper Amishi Jha – auteur van het boek Peak Mind – is aandacht een trainbare vaardigheid. En Critical Alignment Yoga (CAY) biedt daarvoor een krachtige ingang: via het lichaam.

Wat zegt Peak Mind?

Jha vergelijkt onze aandacht met een schijnwerper: waar je je aandacht op richt, dat wordt helderder. Maar onder stress, vermoeidheid of afleiding raakt die schijnwerper onrustig en springt hij van hot naar her. Gelukkig blijkt uit haar onderzoek dat gerichte oefeningen in aandacht, vertraging en aanwezigheid helpen om de focus te versterken – zelfs bij mensen met drukke beroepen, zoals soldaten en studenten.

En juist dat is wat we in CAY doen.

Focus begint in het lichaam

In een Critical Alignment-les gaan we niet in de actiestand. We vertragen. We onderzoeken. We voelen waar spanning ons belemmert – in onze rug, nek, schouders of bekken – en we geven die spanning de tijd om los te laten. Met behulp van eenvoudige tools zoals het stripje of rolletje creëren we ruimte in de wervelkolom. En in die ruimte keert ook de rust in je hoofd terug.

Focus ontstaat hier niet door harder je best te doen – maar door te leren loslaten.

De adem als aandachtsoefening

Een belangrijk inzicht uit Peak Mind is dat de adem je directe toegang geeft tot het nu. Wanneer we bewust ademhalen, schakelen we ons automatische denken uit en keren we terug naar aanwezigheid. In CAY krijgt de adem de ruimte doordat het lichaam ontspant. Je hoeft de adem niet te ‘sturen’ – hij vindt zijn weg zodra je lichaam weer in balans is.

En dat is precies de plek waar focus ontstaat: in ontspanning, in afstemming, in aandacht.

Uitlijning = afstemming

Critical Alignment betekent letterlijk: terugkeren naar de juiste lijn. Maar die uitlijning is niet alleen fysiek – het is ook een innerlijke afstemming. Zoals Jha schrijft: hoe meer we aanwezig zijn in het moment, hoe helderder we kunnen zien wat werkelijk belangrijk is.

Zelf ervaren hoe CAY je focus versterkt?

Wil jij voelen hoe je aandacht zich verdiept wanneer je ontspant? Hoe je helderder denkt als je lichaam vrijer beweegt? In mijn lessen op Yogamat Ingrid nodig ik je uit om jouw focus te hervinden – niet door te presteren, maar door te landen in jezelf.

Yoga met Ingrid – waar lichaam, adem en aandacht samenkomen.

 

 

Mei 2023:

Wat houdt CAY in: ( je hoeft geen last te hebben om CAY te volgen 😉, met dank aan collega Mascha)

Heb je pijn die ontstaat door RSI, rugklachten, verkeerde houding of andere ongemakken dan is Critical Alignment Yoga (CAY) een zeer effectieve manier om de pijn te verminderen. CAY helpt je bij het verlichten van klachten gerelateerd aan het bewegingsapparaat.

Vandaag de dag zijn er veel mensen die een zittend of juist staand beroep hebben. Hierdoor wordt de boven en onderrug als snel chronisch verkeerd belast. Zonder dat je het echt in de gaten hebt zit je al snel met een kromme rug achter je computerscherm of staar je uren naar je mobiele telefoonscherm in een verkeerde houding. Critical Alignment Yoga helpt je bij het verlichten van klachten gerelateerd aan het bewegingsapparaat.

 

Hoe werkt Critical Alignment dan?

Critical Alignment is een technische vorm van bewegen. Het is een methode die de nadruk legt op het verschil tussen bewegingsspieren (bijvoorbeeld de armen en benen) en de houdingsspieren, de dieper gelegen spieren rond de wervelkolom en gewrichten. Critical Alignment is gebaseerd op het idee dat de bovenrug recht moet zijn in plaats van gebogen.

Bewegingsspieren kunnen spanning vasthouden, terwijl de houdingsspieren juist de neiging hebben te verslappen. Deze disbalans kan ervoor zorgen dat je allerlei klachten en beperkingen ervaart. Critical Alignment Yoga kan de balans tussen deze twee spiergroepen weer herstellen waardoor er geen spanning meer is tussen deze twee groepen.

Door het ontladen van spanning en stijfheid met behulp van tools ontstaat er ontspanning in de diepere lagen van de spieren en kunnen botstructuren weer de juiste plek gaan aannemen. Ook de spieren kunnen zich herstellen en weer de natuurlijke functie aannemen.

Maar behalve het verminderen van spanning heeft Critical Alignment Yoga ook andere voordelen; beweeglijkheid, meer kracht en een betere coördinatie. Maar ook de verbinding met jezelf. Alle onderdelen komen bij elkaar waardoor er ruimte ontstaat om stilte te ervaren. En hiermee is de cirkel rond want vanuit de stilte kun je bewust de houding aannemen met ondersteuning van de adem.

 

Stress en Critical Alignment Yoga

Stress is de belangrijkste oorzaak van de geleidelijke opbouw van spanning. Stress begint als een psychologisch verschijnsel. Zodra de hersenen stressvolle omstandigheden waarnemen ga je over in de overlevingsstand. Je gaat vechten, vluchten of je bevriest. Ook tijdens het beoefenen van yoga kun je pijn voelen wanneer je bijvoorbeeld stijve spieren gaat strekken of je voelt de spanning in je wervelkolom. Je merkt het vaak aan je schouders, onderrug of hamstrings. De stress blokkeert jou om alle diepe spanningen los te laten.

 

Wat zijn de kenmerken van Critical Alignment Yoga?

  • Gebruik van hulpmiddelen, zoals yogablokken, yogariemen en een yogastrip.
  • Focus op uitlijning en je lichaam (alignment).
  • Ontspanning van de bewegingsspieren.
  • Ontwikkelen van kracht en coördinatie in de houdingsspieren.
  • Voorkomen en herstellen van lichamelijke klachten.
  • Volledige lichaamservaring.

 

Wat is het verschil met andere yoga vormen?

Critical Alignment Yoga is een yogastijl die bedacht is door yogadocent Gert van Leeuwen. Hij ontwikkelde het om zowel fysieke als geestelijke klachten tegen te gaan. Je kunt de yogavorm wel vergelijken met Iyengar Yoga. Bij beide yoga vormen worden dezelfde asana’s uitgevoerd, met het verschil dat je bij Critical Alignment de houdingen langer vasthoudt en de nadruk ligt op de interactie tussen lichaamsdelen.

Tijdens een CAY les wordt er gebruik gemaakt van hulpmiddelen. Deze helpen je om je lichaam te ontspannen op de plekken waar het vaak niet ontspant. Je komt dieper in een houding waardoor de relatie tussen de beide spiergroepen weer herstelt. Hulpmiddelen die bij CAY worden gebruikt zijn:

 

De voordelen van Critical Alignment Yoga

Omdat Critical Alignment Yoga zich vooral richt op de rug kunnen mensen met rugklachten er veel baat bij hebben. Door de diepe spierontspanning en exacte uitlijning van het lichaam zullen de klachten verminderen. Ook als je veel zit of een verkeerde lichaamshouding aanneemt kan CAY ervoor zorgen dat de klachten die hierdoor ontstaan minder worden. Kortom Critical Alignment Yoga verbetert:

  • je houding
  • je spierkracht
  • je flexibiliteit
  • je stemming
  • je ontspanning
  • je bloedsomloop
  • je concentratie

 

Voor wie?

Het beoefenen van Critical Alignment Yoga is toegankelijk voor iedereen, voor zowel beginners als gevorderden. Heb je rug-, nek- of hoofpijn klachten dan kan deze yoga vorm erg effectief zijn. Maar wil je je lichaam beter leren kennen en meer rust en verbinding dan is CAY ook een erg fijne manier om dat te ervaren. 

 

APRIL 2022

 

WAAROM IS NEUSADEMHALING ZO BELANGRIJK !

Dankzij BLOW (op facebook) is er een mooie samenvatting van het boek: het nieuwe ademen van James Nestor.

Lees hier de samenvatting:

 

1. Bescherming en weerstand

Als je door je neus ademt wordt de lucht verwarmd, vochtig gemaakt en gemengd met stikstofmonoxide. Die stikstofmonoxide heeft 2 functies:
A. het doodt schadelijke bacteriën, en daarmee ondersteunt het neusslijmvlies het immuunsysteem

B. het werkt vaatverwijdend op luchtwegen slagaders en haarvaten. Dat betekent dat zuurstof efficiënter wordt opgenomen. Neusademhaling zorgt er dus voor dat je meer zuurstof binnenkrijgt en heeft het hele lichaam baat bij.

 2. Voorkomt veel aandoeningen

Neusademhaling verkleint de kans op snurken en apneu aanzienlijk. Slaapapneu, diabetes en hartaandoeningen worden in verband gebracht met mondademhaling.

3. Beter gebit

Mondademhaling zorgt voor het uitdrogen van het tandvlees en verhoogt de zuurgraad in de mond. Het vergroot de kans op ontstekingen en gaatjes. Bovendien werkt een droge mond een slechte adem in de hand.  Neusademhaling zorgt dus voor een beter gebit

4. Helpt te ontspannen

Neusademhaling dwingt je om langzamer te gaan ademhalen. Een goede neusademhaling helpt je te ontspannen en voorkomt een hoge bloeddruk en stress.

5. Stimulering hersenfuncties

Bij neusademhaling stroomt er lucht langs de reukreceptoren. Het vermogen te kunnen ruiken is gekoppeld aan de hersendelen die betrokken zijn bij emoties en het kunnen terughalen van herinneringen. Ook als de lucht geurloos is worden bij neusademhaling deze hersenfuncties gestimuleerd.

6. Recht gebit

Als een kind van jongs af aan al door de neus ademt, helpt het de vorming van scheve tanden en misvormingen van de kaken voorkomen.

7. De juiste energiebalans

Neusademhaling is zo ingenieus geregeld dat we afwisselend door het linker, dan weer door het rechter neusgat ademhalen. Dat doet het lichaam zelf. Als we door het rechter neusgat ademen versnelt de bloedsomloop, stijgt de cortisolspiegel en de bloeddruk. Ademen door het linker neusgat zorgt voor ontspanning, daling van temperatuur en bloeddruk. Deze wisselende neusademhaling zorgt voor harmonie in het hele zenuwstelsel en brengt de activiteit van de beide hersenhelften in balans.

Kortom, het is zoals James Nestor zegt: “Het bewijs uit de wetenschap is zo overduidelijk: adem altijd door je neus”

Hoe dan?

Sinds ik hiervan op de hoogte ben, ben ik veel bewuster met mijn ademhaling bezig. Natuurlijk, je vergeet regelmatig door je neus te ademen, maar door jezelf er telkens aan te herinneren, (briefjes op je laptop, kruisjes op je hand) wen je er steeds meer aan. En alle kleine beetjes helpen. Ik adem nu al veel meer door mijn neus. Je kunt natuurlijk last hebben van een verstopte neus of moeite hebben met neusademhaling, in dat geval zou je er een keer door een arts naar kunnen laten kijken. Op internet kun je allerlei neusademhalingsoefeningen vinden.

Leren om ‘s nachts door je neus te ademen, als je dat niet gewend bent, is een stuk lastiger.
Ik doe het vanzelf, maar adem je veel door je mond (te herkennen aan snurken, droge mond, slecht slapen, slechte adem) dan zal je het een en ander uit de kast moeten trekken. Denk aan het afplakken van je mond door middel van tape en het gebruik van neusspreiders waardoor het neus-ademhalen makkelijker wordt. Er zijn zelfs speciale hoofdbanden die je om je kin doet zodat je je mond niet kunt openen. En overdag trainen met neusademhaling zorgt er voor dat je het ook ’s nachts beter gaat.

Neusademhaling en sporten

Is het dan ook beter om tijdens intensieve sporten door je neus te ademen?

Daar zijn niet alle wetenschappers het over eens. Volgens James Nestor is dat zeker het geval en is het goed te trainen. Hij laat ook zien dat neusademhaling sportprestaties verbetert. Andere wetenschappers zijn van mening dat bij maximale inspanning ook je mond nodig is om voldoende zuurstof binnen te krijgen. Zelf lukt het me niet om met het hardlopen alleen door de neus te ademen. Wat zeker geldt: Hoe meer je overdag je neusademhaling oefent, des te meer je hiervan profiteert bij het sporten .

 

Release in CAY